What! You are stepping westward!

Een bijzondere ontmoeting bij Loch Katrine

Loch Katrine, in de Trossacs, oefende een grote aantrekkingskracht uit op de Wordsworths. Ze bezochten het meer op de dertiende en daarna nogmaals op de dertigste dag van hun reis. Die tweede keer liepen ze langs het water met vóór zich de rode gloed van de zon die net achter de bergen was ondergegaan. De lucht was helder, het meer lag er stil bij en er waaide een aangenaam, zacht briesje. In de 'gewijde' sfeer van dit landschap hadden Dorothy en William een onverwachte en bijzondere ontmoeting

Het pad of de weg - want het was noch het een noch het ander, maar iets ertussenin - is het prettigste dat ik ooit in mijn leven over zo'n afstand heb gevolgd, nu eens met de sporen van sleeën of wielen, of helemaal geen, kaal of groen, zoals het voorkwam; nu een lichte daling, dan een effen stuk; soms een schaduwrijke laan, op andere momenten een open traject tussen groene weiden; dan weer leidde de weg ons door dichte boomgroepen die vaak het zicht op het meer verhinderden en dan weer heel even een glimp toelieten. Van ons leven hadden we nog nooit zo'n prachtige wandeling gemaakt als die avond. Ben Lomond en de drie puntige toppen van de bergen van Loch Lomond, die we eerder hadden gezien vanaf het garniezoensgebouw, stonden daar majestueus onder de heldere hemel, het meer doodstil, de lucht zacht en mild. Ik vond dat het veel interessanter was een plek te bezoeken waar we eerder waren geweest dan het de eerste keer kan zijn, behalve in uitzonderlijke gevallen.

De zon was al een tijdje eerder onder gegaan, toen we, nog geen vijfhonderd meter van het veerhuis, lopend over het pad vlak langs de oever van het kalme meer, twee vrouwen tegenkwamen, keurig gekleed, zonder hoed, die blijkbaar hun zondagavondwandeling maakten. Eén van hen zei tegen ons, op een zachte, vriendelijke toon, 'Wat! lopen jullie naar het westen!'. Ik kan niet beschrijven hoezeer die eenvoudige woorden ons ontroerden, zoals ze daar werden uitgesproken op die afgelegen plek, met vóór ons de westelijk hemel waaraan de verdwenen zon nog nagloeide. Veel later schreef William het volgende gedicht, ter herinnering aan zijn gevoelens en de mijne. 

In het gedicht Stepping Westward dat Dorothy dan citeert, dramatiseert William de wandeling langs het meer zodanig dat de hele Schotse reis de glans krijgt van een heroïsche tocht naar een onbereikbaar oord voorbij een immer wijkende horizon. In zijn versie trokken hij en zijn zus ver van huis door een vreemd en onherbergzaam land ('wildish destiny'), blootgesteld aan de grillen van de natuur ('in this place the guests of chance'). Achter hen niets dan modder, kou en duisternis. Vóór hen de gloed van het avondrood, die hun de moed gaf om door te zetten. Westwaards lopen, in de richting van het licht, schonk hun een gevoel van een 'hemelse bestemming' (heavenly destiny)'. Met de cursivering van 'wildish' en 'heavenly' - en de koppeling van deze twee bijvoeglijk naamwoorden aan hetzelfde zelfstandig naamwoord ('destiny') - benadrukt Wordsworth de tegenstelling tussen de duistere, woeste aarde en de lichte, heldere hemel. Tegelijk suggereert hij hun onlosmakelijke verbondenheid.

Genius loci
Stepping Westward begint met de verbaasde vraag (eigenlijk constatering) 'Wat! Lopen jullie naar het westen!'. De vraag leek uit het niets te klinken ('twas a sound of something without place or bound'). De vrouw die hem stelde, leek te spreken als een genius loci ('its power was felt') die hun goed gezind was ('the voice was soft', 'the very sound of courtesy') en vrije doorgang verschafte ('the spiritual right to travel through that region bright').

Wordsworth's mythiserende aanpak verheft de ontmoeting in het betoverende landschap bij Loch Katrine tot een geestelijke pelgrimage, een tocht van het donker naar het licht. Daarmee geeft het gedicht uitdrukking aan het menselijk verlangen naar verlossing van de aardse beproevingen. De lezer mag voor zichzelf uitmaken of aan het eind van de lange levensreis een christelijke hemel wacht of dat hij - zoals Wordsworth dat elders in meer pantheïstische termen verwoordt - zijn rustplaats vindt 'in aarde's omloop opgenomen, met rotsen, stenen, bomen' - Roll'd round in earth's diarnal course / With rocks and stones and trees.      
 
'WHAT! you are stepping westward!' 'Yea.'

- ^,Twould be a wildish destiny
If we, who thus together roam
In a strange land, and far from home,
Were in this place the guests of chance:
Yet who would stop, of fear to advance,
Though home or shelter he had none,
With such a sky to lead him on?

The dewy ground was dark and cold,
Behind all gloomy to behold,
And stepping westward seemed to be
A kind of heavenly destiny;
I liked the greeting, 'twas a sound
Of something without place or bound;
And seemed to give me spiritual right
To travel through that region bright.

The voice was soft; and she who spake
Was walking by her native Lake;
The salutation was to me
The very sound of courtesy;
Its power was felt, and while my eye
Was fixed upon the glowing sky,
The echo of the voice enwrought
A human sweetness with the thought
Of travelling through the world that lay
Before me in my endless way.

Poetry is the most philosophic of all writing.

William Wordsworth