Een dichter is een nachtegaal die in het duister zingt om zijn eigen eenzaamheid met zoete klanken te verlichten; zijn toehoorders luisteren betoverd naar de melodie als van een onzichtbare muzikant en voelen zich geroerd en vertederd zonder te weten waarom of waardoor.
Percy Busshie Shelley, A Defense of Poetry
Wat zou de dichter bedoelen?
Wat de lezer in The Ancient Mariner leest, is één ding. Wat de auteur met het gedicht wilde vertellen, als hij al iets wilde vertellen, is iets anders. Dat Coleridge met zijn poëzie een missie had, valt nauwelijks te ontkennen. 'Ik ben ervan overtuigd dat ware filosofie - de kennis van het leven - zijn beste uitdrukking vindt in poëzie', zo schreef hij een keer in een brief. Een dichter met zo'n overtuiging, bovendien domineeszoon, predikant, politiek redenaar en filosoof, die moet met zijn gedichten wel iets bedoeld hebben. Over The Ancient Mariner beweerde Coleridge zelfs eens dat hij het gedicht te prekerig vond. Het had 'too much moral', het drong de lezer te sterk een stichtelijke boodschap op.
Eigen leven
Als we vermoeden dat een dichter met zijn gedicht een bedoeling heeft, dan hoeft dat nog niet te betekenen dat hij zichzelf bij elke regel van die bedoeling bewust is. De dichter kan een verhaal bedenken dat op symbolische wijze en op hoofdlijnen een gevoel of idee weergeeft. Maar gaandeweg kunnen spontaan en ongewild - uit het diepste van zijn gedachten - beelden opwellen die elkaar voortbrengen en in combinatie met elkaar een eigen leven gaan leiden. Het verhaal gaat dan met de dichter aan de haal. De spontane beelden verrassen de dichter, die slechts achteraf kan vaststellen of ze zijn bedoeling juist weergeven of niet. Of hij staat voor een raadsel, kan zijn eigen verbeelding niet rationeel duiden, maar voelt in zijn schepping wel intuïtief een betekenis. En dan zijn er misschien lezers die, op basis van een totaal andere achtergrond dan de dichter, wel tot een plausibele rationele duiding kunnen komen. Of lezers die in het gedicht puur persoonlijke waarheden en gevoelens herkennen. Met al die duidingen hoeft de dichter het helemaal niet eens te zijn. Poëzie is de spiegel van ieders eigen ziel.